کد مطلب:224175 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:169
محل قبر مبارک
قطب راوندی از حسن بن عباد كاتب روایت می كند كه چون مأمون قصد انتقال و سفر بغداد نمود من خدمت حضرت رضا رفتم - چون
[ صفحه 126]
خدمتش نشستم فرمود ای پسر عباد ما داخل عراق نخواهیم شد و عراق را نخواهیم دید - من به گریه افتاده عرض كردم یابن رسول الله مرا از اولاد و فرزندان و عیال خود نومید فرمودی - فرمود تو به عراق می رسی من نخواهم رسید.
چون حضرت به حوالی طوس رسید بیماری عارض شد وصیت فرمود كه قبر مرا در جانب قبله نزدیك به دیوار بكنند و میان قبر او و قبر هارون سه ذرع فاصله بگذارند من گفتم پیشتر برای قبر هارون می خواستند آن جا قبری بكنند.
بیل و كلنگ بسیار شكسته شد و نتوانستند كه قبری حفر كنند.
فرمود آن جا كه می گویم به آسانی كنده خواهد شد و صورت ماهی از مس در آن جا پیدا خواهد شد و بر آن صورت نوشته ای به خط عبری و لغت عبری پیدا خواهد شد چون لحد مرا حفر نمائید بسیار عمیق كنید و آن صورت ماهی را نزدیك پای من دفن كنید - ابن عباد گوید چون شروع كردند به حفر قبر آن حضرت ماهی پیدا شد در آن صورت نوشته بود.
این روضه علی بن موسی الرضا علیه السلام است و آن گودال هارون جبار است [1] .
این قبری است كه اسكندر ذوالقرنین ساخته است.
یعقوبی مورخ معروف متوفی 259 می نویسد: حضرت رضا علیه السلام در طوس كه رسیدند به قریه نوقان در اول سال 203 پس از سه روز در گذشت و گفته اند علت آن مسمومیت انار بود كه علی بن هشام انار زهرآلود به آن حضرت داد و مأمون در مرگ ولیعهد خود جزع و فزع بسیار كرد.
یعقوبی از ابوالحسن بن ابی عباد روایت می كند كه گفت مأمون سر و پای برهنه در تشییع جنازه آن حضرت می رفت و می گفت: «الی من اروح بعدك یا اباالحسن».
و سه روز در كنار قبر او ماند و جز یك گرده نان و نمك نخورد و آن گاه از نوقان حركت كرد [2] .
بنابراین روایت كه یعقوبی در 56 سال پس از شهادت نگاشته قاتل امام علی بن هشام بوده و زهر در انار بود و توقف امام رضا علیه السلام در نوقان طوس در مراجعت سه روز و توقف مأمون فقط شش روز بوده است یعقوبی این كلمات را از حضرت رضا علیه السلام ثبت كرده است.
قال علیه السلام ان مشی الرجال مع الرجل فتنة للمتبوع و مذلة للتابع.
[ صفحه 127]
قال (ع) ایها الملك المغرور انی لم ابعثك لتبنی البناء و لا لتجمع الدنیا و لكن بعثتك لترد عنی دعوة المظلوم فانی لا اردها و لو كانت من كافر.
قال للمأمون ما التقت فئتان قط الا نصر الله اعظمها عفوا.
قال (ع) انما یؤمر بالمعروف و ینهی عن المنكر مؤمن فیتعظ فاما صاحب سیف و سوط فلا ان من تعرض السلطان جابر فاصابته منه بلیة لم یؤجر علیها و لم یرزق الصبر فیها [3] .
طبری در تاریخ خود می نویسد: علی بن موسی از افراط در انگور مرد [4] ولی همین طبری در دلایل الائمه می نویسید سبب وفات رضا سمی بود كه مأمون به او داد [5] .
و روایت هرثمه را به سلسله روات خود تماما نقل می كند.
مسعودی در اثبات الوصیه رحلت امام رضا ع را در آخر ذی حجه سال 202 می داند و می نویسد روایتی هم هست كه در ماه صفر سال 203 در گذشته ولی به نظر خود اواصح روایات همان ذی حجه سال 202 می باشد و اضافه می كند كه تولد امام سال 153 و مدت امامتش 20 سال و عمرش 49 سال و در شهادت آن حضرت روایت ابوالصلت را نقل كرده است [6] .
كتبی كه نوشته حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام مسموما در طوس شهید شد و مدفن امام هشتم را در قبه ی هارونی یا قصر حمید بن قحطبه دانسته اند:
شیخ مفید در ارشاد ص 288 مسعودی در مروج الذهب اثبات الوصیه ص 180 فتال در روضة الواعظین ص 200 ابن شهر آشوب در مناقب ص 417 ج 2 چاپ ایران ابن اثیر در كامل ص 119 ج 6 ابوالفرج در مقاتل الطالبین ص 196 مقریزی در خطط ص 92 ج 2 كندی در قضاة مصر ص 111 چاپ بیروت شیخ صدوق در امالی ص 396 مجلس 95 شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا ص 355 علی بن غیسی اربلی در كشف الغمه ص 204 خزرجی در خلاصه تهذیب - الكمال ص 235 ابن حجر عسقلانی در تهذیب التهذیب ص 388 ج 7 یعقوبی در تاریخ ص 180 ج 3 ابن حجر در صواعق المحرقه ص 122 شافعی در مطالب السئول ص 87 شبلنجی در نور الابصار ص 145 ابن صباغ مالكی در فصول المهمه ص 277 ابن خلكان در وفیات یافعی در مرآت - الجنان ص 12 ج 2 ابن عمار در شذرات ص 6 ج 2 محمد بن جریر طبری و ابن اثیر جزری
[ صفحه 128]
این دو می نویسند: امام انگور زیاد خورد و به مرگ فجأة رحلت كرد و تعجب است كه همین طبری در دلایل الائمه می نویسد امام مسموما شهید شد.
در اینجا مناسب دیدم كه نظریه یكی از مستشرقین را برای اطلاع خوانندگان بنگارم: ژنرال سایكس نماینده سیاسی انگلستان در ایران كتابی در تاریخ ایران نوشته كه هدف او مانند سایر مستشرقین مشوب كردن اذهان و تحكیم مبانی دشمنی بین ملل و قبایل شرقی و برانگیختن غرایز تعصب بین اقوام اسلامی است تا در نتیجه اختلاف كلمه به حكم ضرب المثل معروف خودشان (فرق تسد) آن ها بر مسلمین حكومت كنند چنان كه می كنند.
[ صفحه 126]
خدمتش نشستم فرمود ای پسر عباد ما داخل عراق نخواهیم شد و عراق را نخواهیم دید - من به گریه افتاده عرض كردم یابن رسول الله مرا از اولاد و فرزندان و عیال خود نومید فرمودی - فرمود تو به عراق می رسی من نخواهم رسید.
چون حضرت به حوالی طوس رسید بیماری عارض شد وصیت فرمود كه قبر مرا در جانب قبله نزدیك به دیوار بكنند و میان قبر او و قبر هارون سه ذرع فاصله بگذارند من گفتم پیشتر برای قبر هارون می خواستند آن جا قبری بكنند.
بیل و كلنگ بسیار شكسته شد و نتوانستند كه قبری حفر كنند.
فرمود آن جا كه می گویم به آسانی كنده خواهد شد و صورت ماهی از مس در آن جا پیدا خواهد شد و بر آن صورت نوشته ای به خط عبری و لغت عبری پیدا خواهد شد چون لحد مرا حفر نمائید بسیار عمیق كنید و آن صورت ماهی را نزدیك پای من دفن كنید - ابن عباد گوید چون شروع كردند به حفر قبر آن حضرت ماهی پیدا شد در آن صورت نوشته بود.
این روضه علی بن موسی الرضا علیه السلام است و آن گودال هارون جبار است [1] .
این قبری است كه اسكندر ذوالقرنین ساخته است.
یعقوبی مورخ معروف متوفی 259 می نویسد: حضرت رضا علیه السلام در طوس كه رسیدند به قریه نوقان در اول سال 203 پس از سه روز در گذشت و گفته اند علت آن مسمومیت انار بود كه علی بن هشام انار زهرآلود به آن حضرت داد و مأمون در مرگ ولیعهد خود جزع و فزع بسیار كرد.
یعقوبی از ابوالحسن بن ابی عباد روایت می كند كه گفت مأمون سر و پای برهنه در تشییع جنازه آن حضرت می رفت و می گفت: «الی من اروح بعدك یا اباالحسن».
و سه روز در كنار قبر او ماند و جز یك گرده نان و نمك نخورد و آن گاه از نوقان حركت كرد [2] .
بنابراین روایت كه یعقوبی در 56 سال پس از شهادت نگاشته قاتل امام علی بن هشام بوده و زهر در انار بود و توقف امام رضا علیه السلام در نوقان طوس در مراجعت سه روز و توقف مأمون فقط شش روز بوده است یعقوبی این كلمات را از حضرت رضا علیه السلام ثبت كرده است.
قال علیه السلام ان مشی الرجال مع الرجل فتنة للمتبوع و مذلة للتابع.
[ صفحه 127]
قال (ع) ایها الملك المغرور انی لم ابعثك لتبنی البناء و لا لتجمع الدنیا و لكن بعثتك لترد عنی دعوة المظلوم فانی لا اردها و لو كانت من كافر.
قال للمأمون ما التقت فئتان قط الا نصر الله اعظمها عفوا.
قال (ع) انما یؤمر بالمعروف و ینهی عن المنكر مؤمن فیتعظ فاما صاحب سیف و سوط فلا ان من تعرض السلطان جابر فاصابته منه بلیة لم یؤجر علیها و لم یرزق الصبر فیها [3] .
طبری در تاریخ خود می نویسد: علی بن موسی از افراط در انگور مرد [4] ولی همین طبری در دلایل الائمه می نویسید سبب وفات رضا سمی بود كه مأمون به او داد [5] .
و روایت هرثمه را به سلسله روات خود تماما نقل می كند.
مسعودی در اثبات الوصیه رحلت امام رضا ع را در آخر ذی حجه سال 202 می داند و می نویسد روایتی هم هست كه در ماه صفر سال 203 در گذشته ولی به نظر خود اواصح روایات همان ذی حجه سال 202 می باشد و اضافه می كند كه تولد امام سال 153 و مدت امامتش 20 سال و عمرش 49 سال و در شهادت آن حضرت روایت ابوالصلت را نقل كرده است [6] .
كتبی كه نوشته حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام مسموما در طوس شهید شد و مدفن امام هشتم را در قبه ی هارونی یا قصر حمید بن قحطبه دانسته اند:
شیخ مفید در ارشاد ص 288 مسعودی در مروج الذهب اثبات الوصیه ص 180 فتال در روضة الواعظین ص 200 ابن شهر آشوب در مناقب ص 417 ج 2 چاپ ایران ابن اثیر در كامل ص 119 ج 6 ابوالفرج در مقاتل الطالبین ص 196 مقریزی در خطط ص 92 ج 2 كندی در قضاة مصر ص 111 چاپ بیروت شیخ صدوق در امالی ص 396 مجلس 95 شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا ص 355 علی بن غیسی اربلی در كشف الغمه ص 204 خزرجی در خلاصه تهذیب - الكمال ص 235 ابن حجر عسقلانی در تهذیب التهذیب ص 388 ج 7 یعقوبی در تاریخ ص 180 ج 3 ابن حجر در صواعق المحرقه ص 122 شافعی در مطالب السئول ص 87 شبلنجی در نور الابصار ص 145 ابن صباغ مالكی در فصول المهمه ص 277 ابن خلكان در وفیات یافعی در مرآت - الجنان ص 12 ج 2 ابن عمار در شذرات ص 6 ج 2 محمد بن جریر طبری و ابن اثیر جزری
[ صفحه 128]
این دو می نویسند: امام انگور زیاد خورد و به مرگ فجأة رحلت كرد و تعجب است كه همین طبری در دلایل الائمه می نویسد امام مسموما شهید شد.
در اینجا مناسب دیدم كه نظریه یكی از مستشرقین را برای اطلاع خوانندگان بنگارم: ژنرال سایكس نماینده سیاسی انگلستان در ایران كتابی در تاریخ ایران نوشته كه هدف او مانند سایر مستشرقین مشوب كردن اذهان و تحكیم مبانی دشمنی بین ملل و قبایل شرقی و برانگیختن غرایز تعصب بین اقوام اسلامی است تا در نتیجه اختلاف كلمه به حكم ضرب المثل معروف خودشان (فرق تسد) آن ها بر مسلمین حكومت كنند چنان كه می كنند.
[1] به نقل منتهي الامال محدث قمي و حديقة الرضويه شيخ محمد حسن هروي فاضل معاصر ص 128.
[2] تاريخ يعقوبي ص 180 ج 3 چاپ نجف.
[3] تاريخ يعقوبي ص 181 ج 3.
[4] تاريخ طبري ص 150 ج 5.
[5] دلايل الائمه طبري ص 177 تا ص 182.
[6] اثبات الوصيه مسعودي ص 176.